حمله کوکی و جلسه نوعی آسیب پذیری امنیتی در برنامه های کاربردی وب است که می تواند منجر به دسترسی غیرمجاز، سرقت داده ها و سایر فعالیت های مخرب شود. برای درک نحوه عملکرد این حملات، داشتن درک روشنی از کوکی ها، جلسات و نقش آنها در امنیت برنامه های وب بسیار مهم است.
کوکی ها قطعات کوچکی از داده ها هستند که در سمت سرویس گیرنده (یعنی دستگاه کاربر) توسط مرورگرهای وب ذخیره می شوند. آنها برای ذخیره اطلاعات مربوط به تعامل کاربر با یک وب سایت، مانند اعتبار ورود به سیستم، تنظیمات برگزیده و موارد سبد خرید استفاده می شوند. کوکی ها با هر درخواستی که توسط مشتری انجام می شود به سرور ارسال می شود و به سرور اجازه می دهد وضعیت را حفظ کند و تجربیات شخصی سازی شده را ارائه دهد.
از سوی دیگر، Session ها مکانیسم های سمت سرور هستند که برای ردیابی تعاملات کاربر در طول یک جلسه مرور استفاده می شوند. هنگامی که یک کاربر به یک برنامه وب وارد می شود، یک شناسه جلسه منحصر به فرد ایجاد می شود و با آن کاربر مرتبط می شود. این شناسه جلسه معمولاً به عنوان یک کوکی در سمت سرویس گیرنده ذخیره می شود. سرور از این شناسه جلسه برای شناسایی کاربر و بازیابی داده های مربوط به جلسه، مانند تنظیمات برگزیده کاربر و وضعیت احراز هویت استفاده می کند.
حال، بیایید به چگونگی اجرای یک حمله کوکی و جلسه بپردازیم. چندین تکنیک وجود دارد که مهاجمان می توانند برای سوء استفاده از آسیب پذیری ها در کوکی ها و جلسات استفاده کنند:
1. Session Hijacking: در این حمله، مهاجم شناسه جلسه یک کاربر قانونی را رهگیری کرده و از آن برای جعل هویت کاربر استفاده می کند. این کار را میتوان از طریق روشهای مختلفی انجام داد، مانند شناسایی ترافیک شبکه، سرقت کوکیهای جلسه، یا بهرهبرداری از آسیبپذیریهای رفع جلسه. هنگامی که مهاجم شناسه جلسه را داشته باشد، می تواند از آن برای دسترسی غیرمجاز به حساب کاربر، انجام اقداماتی از طرف او یا دسترسی به اطلاعات حساس استفاده کند.
مثال: یک مهاجم با استفاده از ابزاری مانند Wireshark، ترافیک شبکه کاربر را استراق سمع می کند. با گرفتن کوکی جلسه ارسال شده از طریق یک اتصال ناامن، مهاجم می تواند از آن کوکی برای جعل هویت کاربر و دسترسی غیرمجاز به حساب او استفاده کند.
2. Session Sidejacking: مشابه Session Hijacking، Session sidejacking شامل رهگیری Session ID است. با این حال، در این مورد، مهاجم به جای شبکه، سمت کلاینت را هدف قرار می دهد. این را می توان با بهره برداری از آسیب پذیری ها در مرورگر مشتری یا با استفاده از پسوندهای مخرب مرورگر به دست آورد. هنگامی که شناسه جلسه به دست آمد، مهاجم می تواند از آن برای ربودن جلسه کاربر و انجام اقدامات مخرب استفاده کند.
مثال: یک مهاجم با تزریق یک اسکریپت مخرب از طریق یک وب سایت آسیب پذیر، مرورگر کاربر را به خطر می اندازد. این اسکریپت کوکی جلسه را می گیرد و به سرور مهاجم ارسال می کند. با در دست داشتن شناسه جلسه، مهاجم می تواند جلسه کاربر را ربوده و فعالیت های غیرمجاز را انجام دهد.
3. Session Fixation: در حمله تثبیت جلسه، مهاجم کاربر را فریب می دهد تا از شناسه جلسه ای که از قبل توسط مهاجم تعیین شده است استفاده کند. این را می توان با ارسال یک لینک مخرب یا با سوء استفاده از آسیب پذیری ها در فرآیند مدیریت جلسه برنامه وب انجام داد. هنگامی که کاربر با شناسه جلسه دستکاری شده وارد می شود، مهاجم می تواند از آن برای دسترسی غیرمجاز به حساب کاربر استفاده کند.
مثال: یک مهاجم یک ایمیل فیشینگ برای یک کاربر ارسال می کند که حاوی پیوندی به یک وب سایت قانونی است. با این حال، پیوند شامل یک شناسه جلسه است که مهاجم قبلاً تنظیم کرده است. هنگامی که کاربر روی پیوند کلیک می کند و وارد سیستم می شود، مهاجم می تواند از شناسه جلسه از پیش تعیین شده برای دسترسی به حساب کاربر استفاده کند.
برای کاهش حملات کوکی و جلسات، توسعه دهندگان و مدیران برنامه های کاربردی وب باید اقدامات امنیتی زیر را اجرا کنند:
1. از اتصالات امن استفاده کنید: اطمینان حاصل کنید که تمام اطلاعات حساس، از جمله کوکیهای جلسه، از طریق کانالهای امن با استفاده از HTTPS منتقل میشوند. این به جلوگیری از حملات ربایی جلسه و سایدجکینگ کمک می کند.
2. اجرای مدیریت جلسه امن: از شناسه های جلسه قوی که در برابر حملات حدس زدن یا brute-force مقاوم هستند استفاده کنید. علاوه بر این، به طور منظم شناسه های جلسه را بچرخانید تا فرصت برای مهاجمان به حداقل برسد.
3. محافظت از کوکیهای جلسه: پرچمهای «Secure» و «HttpOnly» را روی کوکیهای جلسه تنظیم کنید. پرچم "Secure" تضمین می کند که کوکی فقط از طریق اتصالات ایمن منتقل می شود، در حالی که پرچم "HttpOnly" از دسترسی اسکریپت های سمت سرویس گیرنده به کوکی جلوگیری می کند و حملات اسکریپت بین سایتی (XSS) را کاهش می دهد.
4. استفاده از انقضای جلسه و زمان بیکاری: زمان انقضای جلسه و دوره های زمانی بیکاری مناسب را تنظیم کنید تا کاربران پس از مدت معینی از عدم فعالیت به طور خودکار از سیستم خارج شوند. این به کاهش خطر حملات ربودن جلسه و فیکساسیون کمک می کند.
5. به طور منظم جلسات را ممیزی و نظارت کنید: مکانیسم هایی را برای شناسایی و جلوگیری از رفتارهای غیرعادی جلسات، مانند جلسات متعدد همزمان یا جلسات از مکان های غیرعادی، اجرا کنید. این می تواند به شناسایی و کاهش حملات مربوط به جلسه کمک کند.
حملات کوکی و نشست تهدیدات قابل توجهی برای امنیت برنامه های کاربردی وب ایجاد می کند. با درک آسیب پذیری ها و اجرای اقدامات امنیتی مناسب، توسعه دهندگان و مدیران می توانند از جلسات کاربر محافظت کرده و از یکپارچگی و محرمانه بودن داده های کاربر اطمینان حاصل کنند.
سایر پرسش ها و پاسخ های اخیر در مورد حملات کوکی و جلسه:
- چگونه می توان از زیر دامنه ها در حملات جلسه برای دسترسی غیرمجاز سوء استفاده کرد؟
- اهمیت پرچم "فقط HTTP" برای کوکی ها در دفاع در برابر حملات جلسه چیست؟
- چگونه یک مهاجم می تواند با استفاده از یک درخواست HTTP GET که در منبع تصویر جاسازی شده است، کوکی های کاربر را بدزدد؟
- هدف از تنظیم پرچم "امن" برای کوکی ها در کاهش حملات ربودن جلسه چیست؟
- چگونه یک مهاجم می تواند کوکی های کاربر را در حمله ربودن جلسه رهگیری کند؟
- چگونه توسعه دهندگان می توانند شناسه جلسه ایمن و منحصر به فرد را برای برنامه های کاربردی وب ایجاد کنند؟
- هدف از امضای کوکی ها چیست و چگونه از بهره برداری جلوگیری می کند؟
- چگونه TLS به کاهش حملات جلسه در برنامه های وب کمک می کند؟
- برخی از اقدامات امنیتی رایج برای محافظت در برابر حملات کوکی و جلسات چیست؟
- چگونه می توان داده های جلسه را باطل یا از بین برد تا پس از خروج کاربر از دسترسی غیرمجاز جلوگیری شود؟
سوالات و پاسخ های بیشتری را در حملات کوکی و جلسه مشاهده کنید